De op de Capital Markets Day gepresenteerde plannen van ING lijken goed te vallen bij beleggers. Het aandeel sloot op maandag 17 juni bijna 3 procent hoger: op 15,77 euro.

Die feeststemming hangt vooral samen met één aangekondigd doel: de bank denkt in 2027 een rendement op eigen vermogen (ROE) te kunnen halen van 14 procent. De meeste analisten gingen eerder uit van een percentage rond de 13 procent.

Heel verwonderlijk waren die analistenverwachtingen niet. In het laatste decennium boekte ING alleen vorig jaar – toen de rente-omgeving extreem gunstig was – een rendement dat boven de horde van 14 procent lag.

Wellicht nog opvallender is de route die ING wil afleggen om dit rendementsdoel te behalen. Waar snoeien in de kosten het beproefde recept is van de meeste Europese banken om de rentabiliteit op te krikken, gooit ING het over een andere boeg: de bank wil groeien. De inkomsten moeten jaarlijks met 4-5 procent omhoog. Dat lijkt voor een Europese bank tamelijk ambitieus.

Is het rendementsdoel van minimaal 14 procent wel realistisch? De drie meest opvallende zaken uit de Capital Markets Day van ING.

1: Van business naar retail
ING wil de aandacht verschuiven van de zakelijke klant (wholesale banking) naar de particuliere klant (retail banking).

Dat valt best te begrijpen: over de gehele linie is het bedienen van zakelijke klanten complexer, risicovoller en minder rendabel dan het verstrekken van hypotheken. Bovendien zit de toezichthouder banken allengs meer op de huid en gelden steeds strengere kapitaaleisen voor (vooral zakelijke) leningen.

Dat blijkt ook uit het risicoprofiel. ING heeft veel meer retail-leningen (voornamelijk hypotheken) uitstaan dan zakelijke leningen. Maar als de leningen gewogen worden naar risicoprofiel is de verdeling tussen retail- en wholesale al jarenlang ongeveer 50-50 (RWA, risk weighted assets).  

Retaildivisie moet groter worden dan de zakelijke tak

Bron: jaarverslagen ING, CMD en JP Morgan research.

Topman Steven van Rijswijk wil die verdeling de komende jaren – een beetje – opschudden. Eind 2027 moet 55 procent van ING’s risico-gewogen activa (RWA) voor de hele groep uit retail-leningen bestaan. Wie de rendementen van de retail-divisie op een rij zet en vergelijkt met de wholesale-tak krijgt al snel begrip voor Rijswijks accentverschuiving in de strategie.

Het verstrekken van een hypotheeklening is, kort gezegd, vele malen rendabeler dan het verschaffen van grote zakelijke kredieten. Zo lag het rendement op eigen vermogen bij de retail-tak op bijna 23 procent in 2023 tegenover 14,3 procent voor de zakendivisie. In de afgelopen jaren zit er niet alleen structureel een gapend gat tussen de rendementen, ook de ROE van de retail-tak oogt een stuk stabieler. Bij de zakelijke activiteiten lijkt het risico op zeperds groter.

ING’s rendement op retail-activiteiten ligt structureel hoger dan bij de zakentak

Bron: jaarverslagen en JP Morgan research. Bij de berekening is uitgegaan van een kernkapitaalratio van 13 procent.

Het jaar 2023 was door de snelle stijging van de rente uitzonderlijk goed voor banken. En dat geldt voor zowel ING’s retailbank (ROE: 22,7 procent) als voor de wholesale-bank (14,3 procent). Maar ook in een wereld waarin de rente daalt in plaats van stijgt, zouden de retail- en wholesale-tak volgens ING ROE’s moeten kunnen halen van minimaal 20 procent (retail) en 12 procent (wholesale).

Afgaand op de ROE’s uit het verleden betekent dit dat zowel retail als wholesale een been moet bijtrekken.

Impact van verschuiving voor de groep
De verschuiving naar retail betekent dat de ROE van de hele groep een duwtje omhoog krijgt. Alles bij elkaar spiegelt ING beleggers een ROE voor van circa 16 procent in 2027 (gemiddelde van retail en wholesale). Daarvan blijft, na aftrek van allerlei kosten op het hoofdkantoor, een rendement over van 14 procent op groepsniveau.

Het ligt in de verwachting dat – bij het daadwerkelijk realiseren van deze plannen – de koers een extra zetje krijgt. Beleggers plakken namelijk een hogere waardering op (Europese) retail-banken, onder andere omdat het risicoprofiel lager ligt dan bij zakenbanken. 

2: Inkomsten uit commissies moeten met een miljard euro toenemen
Het fundament onder het ROE-doel voor 2027 is groei. En die groei moet vooral komen uit commissie-inkomsten. ING liet maandag weten dat het voor 2024 rekening houdt met een (lichte) daling van de rentemarge tot 1,5 procent. In de jaren daarna -tot 2027- blijft deze marge stabiel, aldus de bank.

In 2027 wil de bank bij elkaar 5 miljard euro aan commissies innen. Enigszins opvallend is dat wel; de fee-inkomsten vielen de laatste jaren juist tegen. De afgelopen drie jaar bleven de fee-inkomsten hangen rond de 3,5 miljard euro.

Volgens ING was dat onder andere te wijten aan terugvallende inkomsten uit brokerage. In 2023 handelden klanten van ING bijvoorbeeld een stuk minder op de beurs dan tijdens de coronaperiode. 

ING verwacht dat de fee-inkomsten harder stijgen dan nu in de prognoses van analisten is geraamd

Bron: jaarverslagen en presentaties ING. * Taxaties op basis van door Bloomberg geraadpleegde analisten. Bedragen in miljarden euro’s.

Toch gaat ING voor dit jaar – na een bemoedigend eerste kwartaal – uit van een forse groei van de commissie-inkomsten. In het eerste kwartaal stegen de inkomsten uit fees jaar-op-jaar met 11 procent. Er stroomde weer meer kapitaal in de fondsen van ING en de particuliere beleggers werden weer actiever op de beurs (meer provisie-inkomsten).

ING verwacht dat het de verbeterde prestaties vast kan houden, waardoor de inkomsten uit commissies dit jaar circa 4 miljard euro zullen bedagen (2023: 3,6 miljard euro). En in 2027 hoopt ING dus uit te komen op 5 miljard euro. Een forse groei van het klantenbestand – ING wil bijvoorbeeld elk jaar één miljoen nieuwe klanten werven die mobiel bankieren – moet daarvoor zorgen. Daarnaast wil ING – weinig verrassend – de tarieven voor betaalrekeningen (verder) verhogen en het assortiment aan beleggingsproducten verbreden.

Afgaand op analistentaxaties afgegeven vóór de Capital Markets Day is het de vraag of ING niet een te grote broek aantrekt. De door Bloomberg geraadpleegde marktvorsers hielden ook rekening met een stijging van de commissies, maar kwamen niet verder dan commissie-inkomsten van 4,6 miljard euro in 2027.

3:  Risico: hogere kosten
ING’s verwachting van de jaarlijkse omzetgroei van 4-5 procent tot 2027 ligt hoger dan waar de markt rekening mee hield. Maar dat geldt ook voor het door de bank verwachte kostenniveau.

ING verwacht dat de kosten de komende jaren zullen stijgen met 3 tot 4 procent per jaar. Dat heeft vooral te maken met de investeringen in groei en met de – nog altijd forse – looninflatie.

De bank streeft naar een kostenratio van 52 tot 54 procent in 2027 (operationele kosten gedeeld door de omzet). De instelling rekent voor dit jaar op een kostenratio van 54 procent (12 miljard kosten/22 miljard omzet) die in 2025 en 2026 zelfs nog iets verder oploopt. In 2027 moet de ratio dan weer terugvallen tot ergens in de bandbreedte 52-54 procent.

De hogere kosten zijn een tegenvaller. Voor het idee: het kostendoel was twee jaar geleden 50-52 procent (voor 2025).

Afgaand op het marginale verschil in de verwachte groei van de omzet (4-5 procent) en de kosten (3-4 procent) lijkt het grootste risico van ING’s strategie dat (rendabel) groeien toch lastiger blijkt dan gehoopt. In dat scenario lijkt een ROE van 14 procent weinig reëel.

De doelstellingen om de commissie-inkomsten op te schroeven, ogen ambitieus. Maar vooral een scenario waarin de rentes sneller dalen dan nu wordt verwacht zou de rentemarge – het geld dat wordt verdiend met het in- en uitlenen van geld –hard kunnen raken. De rentemarge is nog altijd veruit de belangrijkste winstmotor van ING. Dat zal in 2027 niet anders zijn.  

De nieuwe doelen in een notendop

Tijdens de beleggersdag presenteerde ING een aantal nieuwe doelstellingen voor 2027. Het gaat om targets op het gebied van de omzet, commissie-inkomsten, de kostenratio en de ROE. De bank verwacht dat de omzet met 4 tot 5 procent per jaar kan groeien. Dat betekent dat de omzet moet stijgen van 19,5 miljard euro in 2023 naar ongeveer 23 miljard euro in 2027. ING wil daarnaast minder afhankelijk worden van rentebaten, die sterk kunnen schommelen. De commissie-inkomsten zullen in 2027 circa 5 miljard euro moeten bedragen. In 2023 kwam de commissie-omzet uit op zo’n 3,6 miljard euro. ING streeft naar een kostenratio van 52 tot 54 procent. Vanwege de sterk gestegen rentebaten was de kostenefficiëntie iets meer dan 51 procent. Maar een jaar daarvoor lag het verhoudingsgetal op meer dan 60 procent. Ook wordt de doelstelling voor de ROE opgeschroefd. De bank streefde aanvankelijk naar een ROE van 12 procent in 2025. Nu meent ING een ROE van 14 procent te kunnen behalen in 2027. Vorig jaar behaalde ING door de extreem gunstige rente-omgeving al een rendement van meer dan 14 procent (14,8). Daarmee kwam deze maatstaf voor het eerst sinds 2007 boven de 10 procent uit.